Evlerimizin baş köşesinde yer alan, kırk yıllık misafirimiz... Televizyon tarihi ve Televizyonla olan dostluğumuzun hikâyesi İZ TV ekranında. ''Sihirli Kutu'' sizleri nostalji dolu bir yolculuğa çıkaracak. 

Televizyonun Doğuşu

Televizyon ile ilgili ilk teknik buluş İrlandalı telgrafçı Andrew May tarafından 1873’te yapıldı. Bunun ardından, 1884’de Paul Nipkow, sonradan “Nipkow Diski” adı verilecek olan ve bir resmi dönerken tarayabilen döner diski geliştirdi.

Televizyonun icadına önemli katkıları olan bir başkası da radyo dalgalarını bulan Guglielmo Marconi’dir. Radyo dalgalarıyla sesleri iletmenin ilk defa mümkün olduğu yirminci yüzyılın ilk yıllarında, bir çok bilim adamı da bir yandan bu konu üzerinde çalışmaktaydı. Bunların hedefi sesle birlikte görüntünün de iletilebilmesini sağlayabilmekti. Üzerinde çalışılan yeni hedefe isim koymak da gerekiyordu ve o dönemde kullanılan çeşitli isimler arasında “Görüntülü Radyo” ve “Elektrovizyon” da vardı. “Televizyon” sözcüğü ilk defa 1907 yılının haziran ayında Scientific American dergisi tarafından kullanılmıştır.

Görüntünün elektronik olarak nakledilmesini amaçlayan çalışmalar, 1923 yılında Rus bilim adamı Vladimir Zworykin tarafından sonuçlandırıldı. Amerika’da denemelerini yapan Zworykin, “iconescope” adını verdiği ve elektronik tarama ile yayını gerçekleştirdi. Bu görüntü net değildi ve oldukça basitti, ama sonuçta televizyon artık keşfedilmişti. Ardından, çeşitli ülkelerde farklı zamanlarda deneme yayınları yapıldı.

Sihirli Kutunun evlerimize girişi

Sadece sesini duyduğumuz radyodan sonra görüntüsünü izleyebileceğimiz TV’nin Türk izleyicisinin hayatına girişi 1952 yılında İTÜ Elektrik - Elektronik Fakültesi sayesinde oldu. İTÜ TV Mustafa Santur’un girişimiyle 1952 yılında üniversite TV’si olarak Taşkışla stüdyolarında yayına başlamıştı. İTÜ TV İstanbul’un Beyoğlu semtinin belirli bölgelerine yerleştirilen vericilerle yayın yaparak Türkiye’de 9 Temmuz 1952 yılında bir ilke imza atarak tarihe geçmişti. O günlerde herkesin evinde TV olmadığından İstiklal caddesindeki büyük mağazaların vitrinlerine TV’ler yerleştirilmiş ve halk ilk defa TV izlemenin heyecanıyla mağazaların önlerini doldurmuştu.

TV’de ilk görülen politikacı 29 Ocak 1962’de İsmet İnönü. İlk söylediği şey: “Konuşsam işitirler mi?”
1 Mayıs 1966’da FB-BJK maçı ilk kez naklen verildi. Halit Kıvanç anlattı. Bu sırada İstanbul’da alıcı sayısı 2000 idi. Bunların çoğu “Alamancıların” getirdiği TV’lerdi. İzleyiciler ilk başta bunun naklen yayın olduğunu idrak edemedi.

12 Mart 1971 muhtırasıyla TRT devlet televizyonu olur. İTÜ TV Maçka binasından yaptığı yayınını 1971 de TRT’ye devreder. TRT, İstanbul Televizyonu adı altında uzun yıllar yayın yapar. Bu zamana kadar, İTÜ TV’de tiyatro oyunları, Halit Kıvanç, Fecri Ebcioğlu ve Erkan Yolaç’ın sunduğu müzik-eğlence programları ve yarışmalar, klasik müzik, bale, halk müziği, sanat müziği programları, bilgi yarışmaları, Özdemir Asaf’la haftalık sohbetler, meteorolog Ali Esin ile ilk hava tahmin sohbetleri, Sabahattin Eyüboğlu’nun Hitit Güneşi belgeseli, İngilizce dil dersleri yayınları yapılır.

TRT 1971’de özerk olmadan önce ilk deneme yayını Nuran Devres’in “Burası 3. Bant 5. Kanaldan deneme yayını yapan Ankara Televizyonu. Sayın seyirciler, bugün 31 Ocak 1968 Çarşamba, Ankara’dan Televizyon yayınına başlıyoruz” anonsuyla yaptı.

TRT ilk anonsundan bugüne dek hala yayınlarını sürdürürken hayatımızda da o ilk dönemine ait birçok güzel programıyla iz bıraktı. İlk televizyonumuzun bu programları her zaman belleklerimizde yerini korudu. Bugün geriye dönüp o programları hatırlarsak; Adile teyzemizle Uykudan Önce, Barış abimizle 7’den 77’ye, Gezelim Görelim, Kaynanalar, Dallas, Şahin Tepesi, Flamingo Yolu, Köle Isaura, Kara Şimşek, Tatlı Cadı, Kartallar Yüksek Uçar, Çalıkuşu, Değerli, Pembe Panter, Red Kit, Taş Devri, Pazar Konserleri, Eurovision Yarışmaları hafızamızda kalanlardan sadece bir kaç tanesi.

1970’li yıllarda tek kanallı olan Türkiye 1986 yılında TRT’nin kurduğu farklı kanallarla tanışır. TV2, TV3 ve GAP TV (1989) bu dönemde kurulup yayına başlar.1990 yılına gelindiğinde Türkiye ilk özel kanalı Magic Box-Star TV’ye kavuştu. İlk özel kanal Star TV’den sonra diğer özel kanallarda peş peşe kurulmaya başladı.

TRT döneminde ekran önünde ve kamera arkasında yer alan kişilerin bir çoğu bugün hala televizyon kanallarında programlarıyla yer alıyorlar. O zamanlardan bugüne dek gelen programlarıyla izleyicilerle buluşmaya devam ediyorlar. Bunlar arasında; Ali Kırca, Mehmet Ali Birand, Erkan Yolaç, Halit Kıvanç, Uğur Dündar, Ertuğrul Karslıoğlu, Faruk Bayhan, Ekrem Çatay, Jeffi Medina, Levent Kırca, Prof. Dr. Özden Çankaya gibi isimler yer alıyor. Bu kişiler o gün ki TRT dönemini ve bugün ki televizyonculuğu bu programda anlatıyorlar.

Türk televizyon tarihinin izini sürecek olan bu programda çocukluğunuza geri dönerek nostalji yaşayacak ve dünden bugüne televizyonun izini süreceksiniz.