İz merceğini bu defa Burdur’un Ağlasun Dağları'nın eteğinde saklı iki bin yıllık Sagalassos Antik Kenti’ne çeviriyor. Oyuncu Özgür Özgülgün bu eşsiz antik kentin bilinmeyen yüzünü İz ekranlarına taşıyor.

Sadece Pisidialılar’ın yerleştiği küçük bir kent değil, aynı zamanda tarih boyu en gözü pek savaşçıların yaşadığı iki bin yıllık kent Antalya’nın 107 km kuzeyi, Ağlasun’un 7 km kuzeyinde yer alan Pisidia uygarlığının başkenti Sagalassos, Akdağlar’ın yamacına (1700 metre) iskan edilmiştir. Bulunduğu konumun avantajları oldukça fazladır. Hem geçiş yolu hem ticarete uygun fiziki şartları hem de kavşak noktası olması nedeniyle sadece yaşadığı çağda değil günümüzde de çok ilgi çekicidir. Bir çok Avrupalı araştırmacının ilgisini çeken antik kent, Roma döneminin en iyi şekilde korunagelmiş şehri olma özelliğine de sahiptir.

Bu antik kentte modern araştırmalar 20. yüzyılda başlamıştır. 1991 yılında Burdur Müzesi’nin gözetiminde Belçika Leuven Katolik Üniversitesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Marc Waelkens geniş ölçekli kazılara başlayıp, o yıllardan beri yerleşmenin etrafındaki 1200 km2’lik alan çeşitli disiplinler ve bilim insanlarınca dünyanın sayılı arkeolojik projesi haline gelmiştir.

Sagalassos’un konumunun bir diğer avantajı da yakın çevresinde su pınarlarının bol oluşudur. Bu pınarlardan biri olan Ağlasun çayını besleyen Aksu nehrinin (Antik adıyla Kestros) ana kolu, Helenistik dönemden beri Sagalassos bölgesinin doğu sınırını oluşturmaktadır. Günümüzde antik kentin arkasında yer alan çıplak dağlar polen analizlerine göre MS 7.yüzyıla kadar meşe, sedir ve çam ağaçlarıyla kaplıymış. Bu yamaçlar, kente kereste ticareti ve Kestros nehrinin güney kısmında taşımacılık sağlamış.

İnsanlarının oldukça zengin olmalarına rağmen, bu servetlerini kendi yaşadıkları kente bir yatırım olarak aktarmaktan vazgeçmemiş daha ziyade lüks kent konakları gibi özel yapılarına ve sanatsal faaliyetlerine yatırım yapmışlardır. İmparatorluk zamanında yaygın olan el sanatları ve işçilikler hem mermer hem de killi toprak kullanılarak yapılıyormuş. Malzemenin tipolojisini inceleyen arkeolojikler, Helenistik dönem çanak-çömlek kullanımına odaklanarak mevcut Helen dönemini günışığına çıkarmışlar. İmparator Augustus döneminde sanat zirve yapıp Batı Anadolu’nun en önemli kenti olmuş.

Büyük İskender dönemindeki tarihi kaynaklar Sagalassos’u sadece Pisidialıların yerleştiği küçük bir kent değil, aynı zamanda en gözü pek savaşçıların yaşadığı bir kent olarak tanımlar.

Sadece savaşan askerlerden değil aynı zamanda 9000 kişilik yeni bir tiyatro yapısını inşa edecek kadar sanatsal insanlardan da oluşan bir kent. Ayrıca tiyatrosu rakım olarak dünya da en yükseğe inşa edilmiş mimari yapıdır. Günümüzde 2010 yılındaki restorasyon çalışmalarından sonra 2012 yılında Antalya Caz festivali kapsamında bir konsere de ev sahipliği yapmış.

Kazı başkanlığı görevini halen yürüten Belçika Leuven Katolik Üniversitesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Marc Waelkens ve ekibinin yardımlarıyla gerçekleştirilen belgesel çekimlerinde antik kentin gün ışığına çıkmış tüm bölgelerini gezip ve arkeologlardan bilgi alma şansı yakaladık. 23 yıldır yapılan kazı çalışmalarında çıkan tüm eserleri Burdur müzesinde görüntüledik.

Sagalassos’un tarihinden, sosyo ekonomik durumuna, mimarisine ve günlük yaşamına ait her türlü bilgiyi paylaştık en önemlisi de bir arkeolojik kazı ekibinin disiplinler arası çalışma şartlarına tanık olduk.

Bir buluntunun iki yönü vardır; birincisi tarihi değeri ve tarihten bize yansıttığı bilgiler, ikincisi ise o eserin tanıtılması. Tarihi altyapı yönünden çok zengin olan bu antik kentin keşfini İz’de sürün..