Türkiye'nin belgesel ekranı İZ, Manisa Cezaevi’nin demir kapılarını aralıyor ve yok olmaya yüz tutmuş bir geleneksel sanatın, gözlerden uzakta yeniden dirilişine tanıklık ediyor. İZ’de izleyin!

Manisa’nın Gördes ilçesinin dokumacılık tarihinde önemli bir yeri var. Yüksek, ormanlık bir alana kurulmuş olan Gördes, Türklerin halı dokumacılığında kullandığı “çift düğüm” adı verilen ilmek tipinin, dünya literatürüne “Gördes Düğümü” olarak geçmesini sağlayacak kadar önemli bir halıcılık merkezi olarak ün salmış. Ancak ilçenin ünü, artık geride kalmış. Bugün hem Gördes’te, hem de Manisa’da Gördes halısı dokuyanı da satanı da bulmak zor. Bir zamanlar yörede dokuma tezgahları susmazken, bugün dağınık köylerde birkaç tezgah tek tük ses veriyor. Kaybolmaya yüz tutmuş bu mesleği yeniden hayata döndürmek içinse, gözlerden uzakta bir mücadele veriliyor: Manisa E Tipi Kapalı Cezaevi’nde açılan kursla, yok olmakta olan Gördes halı dokuma geleneği, mahkumların ellerinde yeniden hayata tutunuyor.

Gördes halısı, 10 santimetrekarede 3600 düğüm ile çok ince ve sanatkârane işçiliğiyle öne çıkıyor. Tamamen koyun tüyü olan yapağıdan, el ile iğrilerek yapılan halılarda kullanılan renkler, bitkilerin köklerinden elde ediliyor. Bu halıların en belirgin özelliklerinden biri de basamaklı ters “V” ya da at nalı şeklindeki mihrapları. Gördes seccadeleri, desen veya bordürlerine göre, Elmalı Gördes, Taraklı Gördes, Sütunlu Gördes ve Sinekli Gördes gibi değişik adlarla anılıyor.

Uzun bir tarihi olan, ancak doğduğu topraklarda unutulmaya yüz tutan Gördes halılarını yeniden hayata döndürmek amacıyla, Manisalı dokuma ustası Ahmet Akdeniz, Manisa Cezaevi’nde 20 yeni usta adayına el veriyor. TC Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın teknik danışmanlığında, Anadolu Sigorta’nın desteğiyle hayata geçen Bir Usta Bin Usta atölyesinde, usta Ahmet Akdeniz öğrencileriyle, zamana yenik düşüp çözülen Gördes düğümünü yeniden atıyor. Cezaevi tezgahından çıkan her halı, hem unutulmuş bu el sanatı için, hem de bu sayede hayata yeniden tutunan mahkumlar için ikinci bir şans demek.

Gördes Düğümü’nün hikayesini İZ’de izleyin!